Bitcoin ve Diğer Kripto Paralar
Bitcoin, 2008 yılında Satoshi Nakamoto rumuzuyla Metzdowd isimli Kriptografi Mesajlaşma Listesi'ne gönderilen bir elektronik mesaj(1) ile ortaya çıktı. Nakamoto gönderdiği mesajda, herhangi bir üçüncü partiye güvenmeyi gerektirmeyen tamamen eşten eşe çalışan yeni bir elektronik nakit sistemi üzerinde çalıştığını belirtiyordu.
Satoshi Nakamoto, daha sonradan Bitcoin Teknik Dokümanı olarak adlandırılacak dokümana bağlantısını ekleyerek da eklendiği mesajda, bu dokümanın özetini de paylaşmıştı. Nakamoto, önerdiği sistemin temel prensiplerini şöyle sıralamıştı: "Çifte harcama eşten eşe ağ ile engellendi, para basacak bir kurum ya da güvenilmesi gereken bir başka kuruluş yok, katılımcılar anonim olabilir, yeni paralar Hashcash benzeri iş kanıtı mekanizmasıyla üretilecek, iş kanıtı mekanizması ile para üretmek çifte harcamayı engellemek için ağı güçlendirir."
Bunları okuduğunuzda biraz karmaşık geldiyse ilginç bir bilgi ile sizi biraz şaşırtalım:
"Bitcoin Teknik Dokümanı'nda(2) Bitcoin kelimesi sadece başlıkta yer almıştır." Yani, Satoshi Nakamoto'nun yayınladığı teknik doküman, bugün tüm görsel, işitsel ve basılı mecralarda fiyatına ulaşabildiğimiz Bitcoin'den bahsetmiyordu. Bitcoin Teknik Dokümanı, bir elektronik para sisteminin nasıl çalışacağını anlatıyordu.
Bu doküman elektronik posta grubuyla paylaşıldıktan yaklaşık 2 ay sonra 3 Ocak 2009'da Bitcoin blokzinciri, blokzincirinin ilk bloku ve ilk Bitcoin'ler Satoshi Nakamoto tarafından oluşturuldu. Oluşturulan sıfır numaralı ilk blok Varoluş Bloku (Genesis Blok) olarak adlandırılmaktadır. Bitcoin blokzincirinin ilk bloku Türkçe çevirilerde "varoluş bloku", "sıfırıncı blok", "yaratılış bloku" olarak da yer alabilmektedir.
Oluşturulan bu ilk blokta(3) yer alan "The Times 03/Oca/2009 Şansölye bankalar için ikinci kurtarma paketinin eşiğinde"(4) mesajı Satoshi Nakamoto'nun klasik finans sistemine yaklaşımını göstermesi açısından önemlidir.
Bu blokun, bir elektronik ödeme sistemi olarak tasarlanan Bitcoin sistemi açısından önemi ise, sistemin kurallarının bu blokta belirlenmiş olmasıdır. Bitcoin'in hangi şartlarla üretilip dağıtılacağı (emisyon), sistem enflasyona karşı nasıl korunacağı, blok üretim ve emisyon sürecinin nasıl yürütüleceği gibi önemli soruların cevabı bu blokta yer almaktadır.
Satoshi Nakamoto tarafından tasarlanan eşler arası ödeme sisteminde toplam 21 Milyon adet Bitcoin üretilebilecektir. Blok doğrulama süresi yaklaşık 10 dakika olacak şekilde hazırlanan İş Kanıtı (Proo-of-Work) sisteminde doğrulanan her blok için, bloku ilk doğrulayan madenciye 50 Bitcoin ile birlikte blok içerisinde yer alan işlem ücretleri ödül olarak verilecektir. Blok doğrulama görevini cihazların işlemci gücüyle gerçekleştiren madencilere verilen blok ödülleri her 210.000 blokta bir (yaklaşık her 4 yılda bir) yarı yarıya azalmaktadır.
Bitcoin'i Diğer Kripto Paralardan Farkı
Bir ödeme sistemi olarak tasarlanan ancak geride bıraktığımız senelerde dünya geneline yayılmayı başaran bir elektronik para birimi haline gelen Bitcoin, zaman içinde on binlerce kripto paranın ortaya çıkmasına da öncü olmuştur. Bitcoin elektronik para sisteminin eksikleri olduğunu düşünen yazılım geliştiricileri ve girişimciler daha gelişmiş, daha performanslı, daha güvenli blokzincirleri geliştirmek amacıyla blokzincirini geliştirmeyi sürdürmektedir.
Günümüzde, Bitcoin blokzincirinden ve Satoshi Nakamoto'nun tasarladığı elektronik para sisteminden daha iyi olduğu öne sürülen blokzincirleri ve kripto varlıklar ortaya çıkmış olsa da Bitcoin'i diğer on binlerce kripto paradan ayıran en büyük farklıklardan ikisi, ilk olması ve Satoshi Nakamoto'nun kimliğinin hala gizemini korumasıdır.
Bitcoin'den sonra ortaya çıkan neredeyse tüm kripto paraların geliştiricileri, üreticileri ya da dağıtıcıları bellidir. İlk yıllarda bazı kripto paralar Bitcoin geliştirici ekibinden ayrılan yazılım geliştiriciler tarafından üretilmiş olsa da ilerleyen yıllarda şirketlerin veya vakıfların finanse ettiği ve yönettiği kripto paraların öne çıktığını söyleyebiliriz.
Bitcoin, ilk kripto para olması ve üreticisinin anonimliğini korumaya devam etmesinde de güç alarak tüm kripto para topluluğunun sahiplenebildiği bir elektronik para birimi olarak bir adım önde olmayı sürdürmektedir.
Kaynaklar:
- (1) Satoshi Nakamoto'nun Metzdowd mesajlaşma grubuna gönderdiği ilk mesaj: https://www.metzdowd.com/pipermail/cryptography/2008-October/014810.html
- (2) Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System başlıklı doküman: https://bitcoin.org/bitcoin.pdf
- (3) İlk Bitcoin Bloku: https://www.blockchain.com/explorer/blocks/btc/0
- (4) Varoluş Bloku'nda yer alan orijinal mesaj: "The Times 03/Jan/2009 Chancellor on brink of second bailout for banks"